czerwiec 2014

W błahym stanie faktycznym potrafią kryć się bardzo ważne kwestie do rozstrzygnięcia dla przesądzenia odpowiedzialności cywilnej. 

Stan faktyczny: 
Pracodawca wysyła swojego pracownika w podróż służbową. Pracodawca godzi się aby podróż odbyła się prywatnym samochodem pracownika ze zwrotem kosztów podróży. W czasie podróży pracownik uderza w, wybiegająca z lasu, sarnę. Samochód ulega zniszczeniu. Pracownik nie odnosi obrażeń. 

Kwestia  do rozstrzygnięcia:   
Czy pracodawca będzie odpowiadać za zniszczony samochód na zasadzie art 435 k.c., przy założeniu że pracodawca jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody. 

I koncepcja rozstrzygnięcia: 
Pracodawca będzie odpowiadał za zniszczony samochód, ponieważ zniszczenie nastąpiło w związku z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i nie ma znaczenia fakt że szkoda nie została wyrządzona bezpośrednio przez ruch tego przedsiębiorstwa. 

II koncepcja rozstrzygnięcia: 
Pracodawca nie będzie odpowiadał za zniszczony samochód na zasadzie art 435 k.c., ponieważ zderzenie z sarną  nie miało związku  z ruchem przedsiębiorstwa. 
  
Dla poparcia I koncepcji fragmenty uzasadnienia wyroków sądu: 
I PK 198/11 wyrok Sn z dnia 2012.05.23, publikatory: www.sn.pl 
„(…)pojęcie „ruch przedsiębiorstwa” w art. 435 § 1 k.c. należy traktować szeroko. Oznacza to, że nie chodzi tu o ruch pojmowany mechanicznie, lecz o działalność przedsiębiorstwa, jego funkcjonowanie. Pojęcie ruchu przedsiębiorstwa odnosi się do funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości, a nie tylko do ruchu jego poszczególnych elementów oraz urządzeń. Związek pomiędzy ruchem i szkodą występuje zatem wtedy, gdy szkoda nastąpiła w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powiązanego z działalnością przedsiębiorstwa, choćby nie było bezpośredniej zależności pomiędzy użyciem sił przyrody a szkodą (…)” 

II PZP 4/2010 postanowienie SN  z dnia 2010.05.11 , publikatory lexis.pl 
(…)Wyrządzenie szkody przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu ma zatem miejsce zarówno wtedy, gdy szkoda jest bezpośrednim skutkiem użycia sił przyrody i pozostaje w związku przyczynowym z niebezpieczeństwem wynikającym z zastosowania tych sił, jak i wtedy, gdy pozostaje w związku z samym tylko ruchem przedsiębiorstwa (zakładu) jako całości. Inaczej rzecz ujmując, ruch przedsiębiorstwa lub zakładu w ujęciu cytowanego przepisu to każda jego działalność, a nie tylko taka, która jest bezpośrednio związana z użyciem sił przyrody i stanowi następstwo ich zastosowania. Pojęcie to odnosi się więc do funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości i nie ogranicza się do poszczególnych jego elementów, urządzeń lub agend. Związek pomiędzy ruchem a szkodą występuje wówczas, gdy szkoda powstała w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powiązanego z działalnością przedsiębiorstwa, choćby nie było bezpośredniej zależności pomiędzy użyciem sił przyrody a szkodą” 

Dla poparcia II koncepcji fragmenty uzasadniania wyroku sądu: 

 V CSK 352/08 wyrok SN z dnia 2009.03.12., publikator: lexis.pl 
„(…)w zakresie odpowiedzialności na podstawie art. 435 § 1 k.c. nie istnieje domniemanie, że szkoda pozostaje w związku z ruchem przedsiębiorstwa i okoliczność tę należy wykazać, przy czym ciężar dowodu tego faktu spoczywa zgodnie z ogólnymi zasadami (art. 6 k.c.) na poszkodowanym, który z faktu tego wywodzi skutki prawne (tak Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 3 czerwca 1977 r. IV CR 185/77 LexPolonica nr 319700; z dnia 24 kwietnia 2002 r. V CKN 965/2000 LexPolonica nr 1852342; z dnia 31 marca 2006 r. IV CSK 58/2005 niepubl; por. też wyrok z dnia 28 lutego 2007 r. V CK 11/2006 niepubl.). Surowa ze swej istoty odpowiedzialność na zasadzie ryzyka nie może bowiem iść aż tak daleko, żeby zwalniała poszkodowanego od wykazania istnienia jakiegokolwiek powiązania przyczynowego pomiędzy szkodą a ruchem przedsiębiorstwa (…)” 

II PK 360/2007 wyrok SN z dnia 22.07.2008 , publikator lexis.pl 
„(..)szkoda na osobie poniesiona przez pracownika przy wykonywaniu, na polecenie przełożonego – wiceprezesa spółki prowadzącej przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody – grzecznościowej i nieodpłatnej usługi w miejscu jego zamieszkania, nie jest szkodą wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 435 § 1 k.c.(..)”