Blog

W umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim. Poza sferą ubezpieczeń OC pozostają roszczenia o wykonanie umowy, roszczenia o zwrot kosztów poniesionych na poczet wykonania umowy, o zastępcze wykonanie umowy, roszczenia z gwarancji i rękojmi.

Co do oznacza w praktyce? To oznacza, że jeżeli Ubezpieczony zobowiązał się do wykonania umowy i jej nie wykonał, albo wykonał ją nieprawidłowo, to jego kontrahent nie może  zgłosić roszczenia do Ubezpieczyciela i żądać kwoty , które ma służyć wykonaniu tego zobowiązania lub  jego prawidłowemu wykonaniu.

Poszkodowany kontrahent może natomiast wystąpić z roszczeniem o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.  Różnica jest subtelna, acz niezwykle ważna.

 Przykład: Jan Kowalski wynajął firmę budowlaną do wykonania ogrodzenia wokół swojego domu. Firma rozkopała działkę, a trzeciego dnia zaprzestała wykonywania prac. Padający deszcz rozmył rozkopany grunt i woda zalała piwnice.

Jan Kowalski może zgłosić roszczenie o naprawienie szkody w piwnicy, ale poza zakresem ochrony ubezpieczeniowej pozostaje roszczenie Jana Kowalskiego o wypłatę kwoty, która pozwoliłaby mu na wynajęcie innej firmy i dokończenie budowy.

Aby uniknąć wątpliwości co do wyłączenia roszczeń o wykonanie umowy, Ubezpieczyciele  umieszczają  odpowiednie  zapis w OWU i tak:

PZU  – OWU OC dla klienta korporacyjnego ustalone uchwałą nr UZ/189/2009 z dnia 7 maja 2009 r. Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej ze zmianami ustalonymi uchwałą nr UZ/40/2011 z dnia 4 lutego 2011 r.

 § 9 ust 2

.Ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje należności pieniężnych takich jak kary pieniężne, kary umowne, grzywny  sądowe i administracyjne, zadatki, roszczenia z tytułu  odstąpienia od umowy oraz zwrot kosztów poniesionych na poczet lub w celu wykonania umów, podatki, należności publicznoprawne i opłaty manipulacyjne, odszkodowań o charakterze karnym (exemplary damages, punitive damages) do zapłacenia których ubezpieczony jest zobowiązany.

Allianz  –  OWU OC z 13 lipca 2007

 § 3 ust 6

Umowa ubezpieczenia zawarta na podstawie niniejszych o.w.u. w żadnym  wypadku nie obejmuje roszczeń o wykonanie lub należyte wykonanie zobowiązań, roszczeń związanych z wykonaniem zastępczym, w tym roszczeń dotyczących zwrotu kosztów poniesionych na poczet ich wykonania. 

HDI OWU OC z 01.08.2008

§4 ust 4

Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nie obejmuje roszczeń o wykonanie lub należyte wykonanie umów, roszczeń o wykonanie zastępcze oraz roszczeń dotyczących zwrotu kosztów poniesionych na poczet lub w celu wykonania umów. Jednakże ochroną ubezpieczeniową objęta jest odpowiedzialność za szkody będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

W zakresie ubezpieczeń obowiązkowych Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych,
w art. 9 mówi, że „Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków”.

Żadne z Rozporządzeń, wydanych na podstawie odrębnych Ustaw, powołujących kolejne obowiązkowe ubezpieczenia, nie wyłącza jednak roszczeń o wykonanie lub prawidłowe wykonanie umowy. Rozporządzenia takie nie wyłączają także roszczeń z gwarancji i rękojmi jakie przysługują nabywcy rzeczy lub dzieła. Można zatem wyobrazić sobie następujące przykładowe roszczenia wynikające z niewykonania lub nieprawidłowego wykonania zobowiązania kierowane do osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej:

a) zarządca nieruchomości – roszczenie o wykonanie umowy zarządu nieruchomością,b)  biuro rachunkowe – roszczenie o poprawne prowadzenie księgi przychodów i rozchodów,

c) rzeczoznawca majątkowy – roszczenie o ponowne, poprawne  sporządzenie ekspertyzy

Te przykładowe roszczenia mogłyby się przekształcić w roszczenia do Ubezpieczyciela o zwrot zaliczki albo opłat wnoszonych na poczet realizacji umowy, roszczenie o zapłatę kwot które mają służyć zastępczemu wykonaniu prac przez inny podmiot. Brak wyłączeń analogicznych do tych jakie stosują Ubezpieczyciele w dobrowolnych ubezpieczeniach OC oznacza  że jedynie z ogólnych zasad odpowiedzialności za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz z treści zapisów powyższego art. 9, Ubezpieczyciel będzie musiał dowodzić braku ochrony na tego typu roszczenia.

Sytuację niejasności pogarsza fakt, że w kilku obowiązkowych ubezpieczeniach, np. obowiązkowym ubezpieczeniu oc organizatora i pośrednika turystycznego, Rozporządzenia zapewniają poszkodowanemu prawo dochodzenia od Ubezpieczyciela wpłaconych kwoty  na poczet wykonania umowy. Ten problem także zasługuje na odrębny wpis.

Brak wyłączeń roszczeń o wykonanie lub należyte wykonanie zobowiązania, roszczeń z gwarancji i rękojmi, powoduje niepewność Ubezpieczyciela co do zakresu udzielanej przez niego ochrony. A to z kolei nie sprzyja chęci do oferowania tych ubezpieczeń i przedstawiania konkurencyjnych ofert.