Jak wspomniałam w poprzednim wpisie, zdefiniowanie w umowie ubezpieczenia słowa „ zdarzenie ” ma kluczowe znaczenie  dla stwierdzenia czy Ubezpieczyciel udzielił ochrony ubezpieczeniowej w danym okresie czy też nie. W ubezpieczeniach dobrowolnych dokonują tego strony umowy. W ubezpieczeniach obowiązkowych powinien tego dokonać ustawodawca, szczególnie że, art. 9a Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych stwierdza, że „Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w art. 9, będące następstwem zdarzenia, które miało miejsce w  okresie ubezpieczenia”. Niestety żadne z Rozporządzeń, wydanych na podstawie odrębnych Ustaw, powołujących kolejne obowiązkowe ubezpieczenia, nie definiuje wprost pojęcia „zdarzenia”. A zdarzeń,  których następstwem jest szoda może być  kilka.

Pozwalam sobie   dla trzech zawodów  wskazać tych  kilka zdarzeń w jednej sprawie ,  prowadzących do szkody, za które ponosi odpowiedzialność cywilną osoba objęta obowiązkowym ubezpieczeniem OC

Każda z tych okoliczności jest zdarzeniem, którego następstwem są szkody, za które osoba ubezpieczone ponosi odpowiedzialność. Stąd też tym ważniejsze doprecyzowanie co jest tym zdarzeniem.

Właściwe Rozporządzenia regulują to w następujący sposób:

1)  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne:

§ 2 ust 1 Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne za szkody wyrządzone przez działanie lub zaniechanie ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas udzielania tych świadczeń, w których następstwie została wyrządzona szkoda.

2)  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2003 r.w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe

§ 2. 1. Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, przy wykonywaniu czynności doradztwa podatkowego, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym.

3) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych

§ 2 Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna radcy prawnego za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, podczas wykonywania czynności radcy prawnego, o których mowa w art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.

Z powyższego wynika, że  Rozporządzenia przyjmują za zdarzenie – działalnie lub zaniechanie Ubezpieczonego. Przeglądając wszystkie rozporządzenia regulujące obowiązkowe Ubezpieczenia należy stwierdzić,  model jest powszechny – brak wprost definicji zdarzenia  oraz dorozumiane przyjęcie za zdarzenie – działanie lub zaniechanie Ubezpieczonego.

O ile uznamy, że poszkodowany nie będzie mógł inaczej interpretować pojęcia zdarzenia w odniesieniu do czasowego zakresu ochrony  to pozostaje nam interpretacja pojęcia zdarzenia używanego dla określenia sumy gwarancyjnej. Ma to szczególne znaczenie gdy suma gwarancyjna określona jest jedynie na zdarzenie. Mniejsze znaczenie, acz dla porządku też warte uwagi, ma ten problem gdzie suma na wszystkie zdarzenia jest wyższa niż  suma dla jedno zdarzenie.

W przytaczanych przykładach zapisy Rozporządzenia brzmią następująco:

1) Rozporządzenie  Ministra Finansów w dnia 23 grudnia 2004 w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne:

§ 4. 1. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych:

  1)   46.500 euro w odniesieniu do:

                  a)  niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej,

                  b)  osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

                  c)  grupowej praktyki lekarskiej prowadzącej działalność na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

    2)   […]

    3)    […]

 2) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2003 r.w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe 

 § 4. 1. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do      jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych 10.000 euro.           

3)  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych

§ 4. 1. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia, wynosi równowartość w złotych 50.000 euro.

Ja widać w rozporządzeniach przewija się fraza „w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są umową ubezpieczenia OC”. O ile możemy przyjąć co jest zdarzeniem to pojawia się kolejna trudność – co jest jednym zdarzniem. Czy jednym zdarzenie jest działanie lub zaniechanie, z którego jest jeden poszkodowany? Czy jednym zdarzeniem jest działanie lub zaniechanie,  chociaż jest wielu poszkodowanych?

W przypadku wielu poszkodowanych tym samym działaniem lub zaniechaniem, nie można wykluczyć, że za jedno zdarzenie może zostać uznane zaniechanie lub działanie wobec konkretnego poszkodowanego. I ono kilka przykładów :

 1)  Lekarz przepisywał lek na pewne schorzenie nie pytając pacjenta o  inne choroby, które są przeciwwskazaniem do przyjmowania tego leku.  Z tego powodu zmarły 3 osoby. W toku ustaleń  przypisano odpowiedzialność lekarzowi uznając działanie za zawinione. Zatem czy mamy do czynienia z jednym zaniechaniem czy  z trzema zdarzeniami?

2) Doradca podatkowy zakwalifikował pewną działalność gospodarczą do niższej stawki podatku VAT . W toku kontroli skarbowej w 5 firmach prowadzących tę samą działalność obsługiwanych przed tego doradcę wymierzono przedsiębiorcom karę oraz nakazano zapłatę podatku wraz z odsetkami. Ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej uznał także  działanie doradcy podatkowego za zawinione. Zatem czy mamy tu do czynienia z jednym działaniem czy też dla każdego z poszkodowanych przedsiębiorstwa wydanie dla niego opinii na temat stawek VAT będzie odrębnym zdarzeniem?

3) Radca prawny wydał opinię prawną, na podstawie której dokonano czynności prawnej. Czynności ta okazała się nieważna. Poszkodowanych wskutek nieważności tej czynności jest kilka podmiotów ,a radcy prawnemu można przypisać zawinione zaniechanie. Czy jest to jedno zdarzenie czy też tyle będzie zdarzeń ilu poszkodowanych?

Ciekawa jestem jaka jest opinia czytelników na zadane wyżej pytania – czy będzie to jedno zdarzenie czy tyle zdarzeń ile poszkodowanych?

 Powyższe wątpliwości  powodują że ubezpieczyciele funkcjonują w obszarze pewnej niepewności co do zakresu swoje odpowiedzialności. Niepewność ta na pewno dotyczy także łącznej  wielkości sum gwarancyjnych jaka może zostać zaangażowana z tytułu zaniechania lub działania ubezpieczonej osoby. Jest to jeden z powodów dla których oferta ubezpieczeń obowiązkowych nie jest tak szeroka jak chcieliby to widzieć Ubezpieczeni i Brokerzy.