ODPOWIEDZIALNOŚĆ

OC-członków-zarządu-za-zobowiązania-spółki.jpg

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki

Kodeks spółek handlowych przewiduje sytuacje odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki.  Ale tylko w odniesieniu do spółki z o.o.

Art. 299.
§ 1. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, członkowie za-rządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.

W odniesieniu do spółki akcyjnej  K.s.h. nie przewiduje takiej regulacji.

Jednakże przepisy Ordynacji podatkowej nakładają na członków zarządu obu spółek (spółki z o.o. i spółki akcyjnej) odpowiedzialność za  zaległości podatkowe.  Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych na równi z zaległościami podatkowymi nakazuje traktować zaległości składek ZUS (art 31)

 Art. 116.
§ 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
1) nie wykazał, że:
a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo
b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;
2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.
§ 3. W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełno-mocnik nie został powołany. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Należy zaznaczyć, że odpowiedzialność taka  nie ma charakteru odpowiedzialności cywilnej (zobowiązania nie są szkodą) , ale  Ubezpieczyciele  udzielają ochrony ubezpieczeniowej w pewnym zakresie na zobowiązania podatkowe i ZUS w ramach ubezpieczenia OC członków władz (D&O).

Na tle powyższych przepisów toczyła się sprawa z powództwa ZUS o zapłatę zaległych składek przeciwko członkowi zarządu W.G., który pełnił tę funkcję z przerwami ( wyrok SN z 03.12.2013, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, I UK 213/2013). Skarga kasacyjna pozwanego członka zarządu została uwzględniona przez Sąd Najwyższy i sprawa została  przekazana  sądowi apelacyjnego  do ponownego rozpoznania. Fragmenty uzasadnienia wyroku :

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu gwarantują całym swoim majątkiem wykonanie zobowiązania publicznego zarządzanej przez nich spółki, z tym zastrzeżeniem, że ich odpowiedzialność wyłączają przesłanki egzoneracyjne przewidziane w art. 116 § 1 in fine Ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność członka zarządu powstaje więc tylko w razie niewykazania, że we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe; niewykazania, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez winy członka zarządu lub w wypadku niewskazania mienia spółki, z którego egzekucja jest możliwa.(…..)

W. G. nie ponosi winy za opóźnienie w złożeniu wniosku o upadłość po ponownym powołaniu na członka zarządu spółki. Nie był bowiem członkiem zarządu bezpośrednio przed 10 kwietnia 2005 r. Odpowiedzialność zaś odnosi się do aktualnego członka zarządu bowiem tylko on może zgłaszać wniosek u upadłość. Czynności tych nie może zaś podejmować osoba pozbawiona mandatu (wyrok z dnia 28 czerwca 2012 r. II UK 296/2011 LexPolonica nr 5042221). Zdaniem Sądu Najwyższego orzekającego w niniejszej sprawie złożenie tego wniosku w okresie do dwóch tygodni od objęcia funkcji jest złożeniem tego wniosku we właściwym czasie i zwalnia W. G. od odpowiedzialności za czas od objęcia funkcji do złożenia wniosku, ale nie zwalnia go od odpowiedzialności po dniu 25 kwietnia 2005 r.

 

 

Photo credit: Thomas Leuthard / Foter / Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)

read more
Maria Tomaszewska -PestkaOdpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki
kosemtyczka.jpg

Kosmetyczka, kosmetolog, lekarz medycyny estetycznej – zakres uprawnień

Zainspirowana tekstem Pani Mecenas Katarzyny Przyborowskiej  „Kosmetyczka czy lekarz – kto może wstrzykiwać botoks?”  z bloga www.medyczneprawo.pl zamieszczam informacje dotyczące zakresu uprawnień kosmetyczek i kosmetologów oraz informacje o tzw medycynie estetycznej

Kosmetyczka – technik usług kosmetycznych, zakres kształcenia i kompetencji wskazany jest w  Rozporządzenie MEN  z dnia 07.02.2012 w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik usług kosmetycznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przeprowadzania diagnozy kosmetycznej;
2) wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych i upiększających;
3) udzielania porad kosmetycznych;
4) organizowania i prowadzenia gabinetu kosmetycznego.

Kosmetolog –   kwalifikacje do wykonywania tego zawodu zdobywa się w toku kształcenia na studiach wyższych pierwszego i drugiego stopnia na kierunku kosmetologia. Absolwenci ww. studiów odbywali kształcenie w oparciu o standardy kształcenia dla tego kierunku określone w załączniku nr 58 do rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia miedzykierunkowe oraz makrokierunki .Zgodnie z ww. rozporządzeniem absolwent studiów wyższych pierwszego stopnia kierunku kosmetologia powinien posiadać umiejętności posługiwania się wiedzą ogólną z zakresu nauk o zdrowiu oraz wiedzą szczegółową z zakresu kosmetologii. Ponadto absolwent ten powinien umieć m.in.: planować rodzaj zabiegu kosmetycznego i stosować kosmetyki zgodnie z rozpoznaniem, wykonywać zabiegi kosmetyczne, pielęgnacyjne i upiększające, z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań, a także prawidłowo odczytywać skład kosmetyku i ustalać jego zastosowania, jak również ściśle współpracować z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji skóry zmienionej chorobowo oraz organizować i prowadzić gabinet kosmetyczny. Natomiast absolwent studiów wyższych drugiego stopnia powinien posiadać umiejętności posługiwania się zaawansowaną wiedzą ogólną z zakresu nauk o zdrowiu oraz wiedzą szczegółową z zakresu kosmetologii. Ponadto powinien być przygotowany m.in. do: planowania zabiegu kosmetycznego i stosowania kosmetyku zgodnie z rozpoznaniem, wykonywania zabiegów kosmetycznych, pielęgnacyjnych i upiększających, z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań, odczytania składu kosmetyku i ustalenia jego zastosowania, jak również powinien być przygotowany do ścisłej współpracy z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji skóry zmienionej chorobowo, zorganizowania i prowadzenia gabinetu kosmetycznego, oceny jakości surowców i preparatów kosmetycznych oraz współdziałania w procesie rejestracji kosmetyków, współpracy z firmami produkującymi preparaty kosmetyczne (pielęgnacyjne i profesjonalne), współpracy z lekarzem w zakresie zleconych zabiegów, kierowania zespołami kosmetologów oraz nadzorowania przebiegu stosowania kosmetyków i technik kosmetycznych. Kosmetolog nie jest uprawniony do wykonywania świadczeń medycznych

 

  Lekarz medycyny estetycznej  – osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu lekarza. Medycyna estetyczna nie jest specjalizacją lekarską. Nie znajduje się na spisie specjalizacji w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów. Jak podaje Portal Zdrowia  „Zarówno w Polsce, jak i na świecie nie istnieje specjalizacja o nazwie „medycyna estetyczna”. Medycyną estetyczną interesują się lekarze różnych specjalności. Są wśród nich chirurdzy, dermatolodzy, endokrynolodzy ale też interniści i lekarze rodzinni. Lekarzem zajmującym się medycyną estetyczną może zostać każdy kto posiada wykształcenie medyczne. Pierwszym krokiem  mającym na celu uporządkowanie tego nieuregulowanego rynku usług było utworzenie  w 2002 roku dwuletniej (a od 2010 roku trzyletniej) Podyplomowej Szkoły Medycyny Estetycznej”  Cały artykuł tutaj

Rozgraniczenie wydaje się istotne zarówno dla underwriterów podejmujący decyzję o ubezpieczeniu takich osób jak i dla likwidatorów, którzy będa musieli przesądzić ewentualną odpowiedzialność cywilną za powstałą szkodę

Photo credit: stevendepolo / Foter / Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)

 

 

 

 

 

 

 

 

read more
Maria Tomaszewska -PestkaKosmetyczka, kosmetolog, lekarz medycyny estetycznej – zakres uprawnień
sprzedaż-alkoholu.jpg

Zakaz sprzedaży alkoholu – odpowiedzialność gminy?

Poszukując przykładów na odpowiedzialność gminy z tytułu szkód wyrządzonych wydaniem decyzji administracyjnych warto pamiętać o sprawie jaka się toczyła przed NSA i przed Sądem Najwyższym. I będzie się toczyć dalej , bo SN uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Powód: P.K., przedsiębiorca prowadzący delikatesy

Pozwany: Gmina W., które nie udzieliła przedsiębiorca pozwolenia na sprzedaż alkoholu

Wartość sporu: 213 793,96 zł

Oś czasu :

27.11.2007- wniosek o zezwolenie na sprzedaż alkoholu

17.01.2008 – decyzja Prezydenta Miasta W. odmawiająca  sprzedaży alkoholu (ze względu na negatywną opinię Rady Dzielnicy)

04.03.2008 –  decyzja  Samorządowego Kolegium Odwoławczego  utrzymująca zaskarżoną decyzję w mocy

13.11.2008 – oddalenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny skargi na decyzję

25.11.2009 – wyrok NSA uchylający zaskarżony wyrok WSA , decyzję Kolegium Odwoławczego i decyzję Prezydenta Miasta

09.02.2010 – zezwolenie na sprzedaż alkoholu wydane przez Prezydenta Miasta W dla przedsiębiorcy P.K

27.07.2010 – wezwanie Przedsiębiorcy P.K skierowane do Gminy W. o zapłatę 259. 726,00 tytułem naprawienia szkody wyrządzonej decyzją  z dnia 17.01.2008 odmawiającej sprzedaży alkoholu. Szkoda została wyliczona jako utracone zyski z powodu niemożności sprzedaży alkoholu od momentu wydania decyzji odmawiającej sprzedaży alkoholu, tj 17.01.2008 aż do dnia wydania zmienionej decyzji tj zezwalającej na sprzedaż alkoholu, tj 09.02.2010.  Gmina nie uznała roszczeń,  sprawa trafiła do Sądu .

 

W pierwszej instancji wygrał przedsiębiorca, poniżej fragment uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego:

„Niezgodność z prawem decyzji z dnia 17 stycznia 2008 r. została, zdaniem Sądu Okręgowego, stwierdzona „…we właściwym postępowaniu…”, o którym mowa w art. 417[1] § 2 k.c., a prejudykatem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego uchylający tę decyzję. Dokonując wykładni art. 417[1] § 1 k.c., art. 156-159 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.; obecnie: Dz. U. 2013 r. poz. 267 – dalej: „k.p.a.”) i art. 287 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 270 ze zm. – dalej: „Pr.p.s.a.”), Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że dochodzenie odszkodowania na podstawie art. 417[1] § 2 k.c. nie jest uzależnione od dalszych losów postępowania administracyjnego po wyeliminowaniu wadliwej decyzji, gdyż przepis ten nie wymaga dodatkowej przesłanki w postaci umorzenia postępowania, o której mowa w art. 287 pkt 1 Pr.p.s.a.

Decyzja Prezydenta W. z dnia 17 stycznia 2008 r. została – zdaniem Sądu – wydana z rażącym naruszeniem prawa, ponieważ pozytywna opinia komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy miała charakter wiążący, a poza tym w tym samym czasie Prezydent W. wydał analogiczne zezwolenia osobom prowadzącym działalność również przy A.(…). Powód natomiast w związku z wydaniem decyzji niezgodnej z prawem utracił korzyści w kwocie 213 793,96 zł.”

 

W II instancji –  Sądu Apelacyjny odrzucił apelację Gminy i tym samym wyrok uprawomocnił się. Sąd Apelacyjny podkreślił, że że w świetle art. 417[1] § 2 k.c. do uwzględnienia roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej niezgodną z prawem decyzją administracyjną nie jest konieczne ustalenie, że została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa, wystarczy, że jest niezgodna prawem.

 

Pozwana Gmina W. złożyła kasację od wyroku Sądu Apelacyjnego.  Wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania ewentualnie o orzeczenie co do istoty sprawy przez oddalenie powództwa.Wskazała na naruszenie art. 417[1] § 2 w związku z art. 417 § 1 k.c. przez przyjęcie, że odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wydaniem w dniu 4 marca 2008 r. ostatecznej decyzji przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. ponosi pozwana Gmina, a nie organ, który wykonując władzę z mocy prawa, wydał decyzję, tj. Skarb Państwa – Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

 

Sąd Najwyższy podzielił wątpliwości Gminy , uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego , skierował sprawę do ponownego rozpoznania.  Wg SN konieczne jest  ustalenie – na podstawie przepisów ustrojowych – statusu prawnego organu, który wydał prawomocne orzeczenie lub  ostateczną decyzję.

 

Całość wyroku V CSK 67-13-1

 

 

 

 

 

 

 

 

Photo credit: Dave Dugdale / Foter / Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-SA 2.0)

read more
Maria Tomaszewska -PestkaZakaz sprzedaży alkoholu – odpowiedzialność gminy?
Produkt-w-eksporcie.jpg

Produkt w eksporcie – miejsce zdarzenia powodującego powstanie szkody

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał  16 stycznia 2014 orzeczenie w kwestii wykładni pojęcia zdarzenia powodującego szkodę gdy sprawca i poszkodowany podlegają innemu prawu.

Spór się toczył pomiędzy obywatelem Austrii a producentem i sprzedawcą rowerów z siedzibą w Niemczech. Rower został nabyty w Austrii a do wypadku, wskutek którego obywatel Austrii doznał szkody, doszło także w Austrii.

Obywatel Austrii uznał za właściwy sąd austriacki powołując  się na art. 5 pkt 3 rozporządzenia nr 44_2001 z dnia 22.12.2000 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych – Jeżeli przedmiotem postępowania jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikające z takiego czynu – przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę. W jego przekonaniu miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody, znajduje się w Austrii, ponieważ rower został tam wprowadzony do obrotu w tym sensie, że został on tam udostępniony końcowemu użytkownikowi w ramach dystrybucji handlowej.

Producent niemiecki   podważył jurysdykcję krajową sądów austriackich. Miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody, znajduje się zdaniem tej spółki w Niemczech. Po pierwsze, proces produkcyjny miał miejsce w Niemczech, a po drugie, produkt został wprowadzony do obrotu w tym państwie członkowskim poprzez wyekspediowanie go z siedziby tej spółki.

Sąd rozpoznający sprawę skierował do Trybunału  następujące pytania tzw prejudycjalne: „1) Czy w kontekście odpowiedzialności za produkty wadliwe sformułowanie miejsce, gdzie nastąpiło lub może nastąpić zdarzenie wywołujące szkodę« użyte w art. 5 pkt 3 [rozporządzenia nr 44/2001] należy rozumieć w ten sposób, że:

a) miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody, jest miejsce siedziby producenta;

b) miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody , jest miejsce wprowadzenia produktu do obrotu;

c) miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody , jest miejsce nabycia produktu przez użytkownika?

ETS orzekł, że wypadku powództwa zmierzającego do ustalenia odpowiedzialności producenta za wadliwy produkt miejscem, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody, jest miejsce wytworzenia danego produktu.

 

Całość orzeczenia tutaj  Wyrok ETS z 16 stycznia 2014

 

read more
Maria Tomaszewska -PestkaProdukt w eksporcie – miejsce zdarzenia powodującego powstanie szkody
Mlecz.jpg

II transza deregulacji – Sejm uchwalił ustawę

Na posiedzeniu 04 .04.2014 Sejm uchwalił Ustawę o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych.  Obecnie zostanie przekazana do Senatu. Pełen tekst uchwalonej Ustawy do pobrania tutaj. Ścieżkę legislacji można obserwować na stronie Sejmu;.

Ustawa dotyczy następujących zawodów lub rodzajów działalności:

1) architektów

2) inżynierów budownictwa

3) przedsiębiorców prowadzących usługowo księgi rachunkowe

4) doradców podatkowych

5) osób wykonujących badania techniczne pojazdu

6) pilotów motolotni

7) skoczków spadochronowych

8) mechaników poświadczenia obsługi statków powietrznych

9) mechaników lotniczych  obsługi technicznej

10) urbanistów

11) maszynistów i innych pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z ruchem kolejowym

12) agentów ubezpieczeniowych

13) brokerów ubezpieczeniowych

14) aktuariuszy

13) osoby wykonujące prace podwodne

14) agentów celnych

15) biegłych rewidentów

16) osoby obsługujące gry hazardowe

17) rzeczoznawców budowlanych

18) księgowych

 

 

 

 

read more
Maria Tomaszewska -PestkaII transza deregulacji – Sejm uchwalił ustawę
Pozwolonie.jpg

OC za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko a działanie na podstawie decyzji i w jej ramach

Ubezpieczeni prowadząc działalność wpływającą na środowisko intuicyjnie bronią się przed odpowiedzialnością za szkody powołując się , że działają na podstawie i w ramach decyzji administracyjnych, m.in:

  •  pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
  • pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
  • pozwolenia na wytwarzanie odpadów,
  • pozwolenia zintegrowanego  (dotyczy tylko wybranych zakładów, mogących w znaczący sposób oddziaływać na środowisko i poza wieloma rodzajami działalności przemysłowej obejmuje również intensywną działalność rolniczą  oraz większe składowiska odpadów)

Jednakże Ustawa Prawo ochrony środowiska jednoznacznie stanowi w art 325, że odpowiedzialności za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko nie wyłącza okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona  na podstawie decyzji i w jej granicach.

Nie ma zatem znaczenia dla odpowiedzialności za szkodę  fakt, m.in utrzymywania dozwolonych limitów i warunków emisji.

read more
Maria Tomaszewska -PestkaOC za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko a działanie na podstawie decyzji i w jej ramach
ZOZ-nie-jest-przedsiębiorstwem-wprawianym-w-ruch-za-pomocą-sił-przyrody.jpg

ZOZ nie jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody

Zakład Opieki Zdrowotnej nie jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody  i nie ponosi odpowiedzialności za szkody na zasadzie ryzyka wskazanej  w art 435 k.c.. Tak krótko można podsumować wyrok  Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 18 grudnia 2013 , I A Ca 732/2013.

Sprawa dotyczy szkody jakiej doznała pacjentka, która spadła z leżanki w gabinecie zabiegowym i doznała złamania żeber i złamania szyjki łopatki. Poszkodowana dopatrywała się odpowiedzialności Zakładu Opieki Zdrowotnej na podstawie art 430 k.c. .

Sąd Okręgowy w I instancji dopatrzył się odpowiedzialności Zakładu Opieki Zdrowotnej poprzez wskazanie jego zaniedbania . Wskazał także że, Zakład Opieki Zdrowotnej ponosi odpowiedzialność na zasadzie 435 k.c . Poniżej fragmenty uzasadnienia „Sąd Okręgowy podkreślił, że zawinienie personelu podległego kierownictwu pozwanego przy wykonywaniu powierzonych czynności polegało na tym, że osoby, które w ZOZ (…) były odpowiedzialne za wyposażenie gabinetów zabiegowych nie zadbały o to, aby łóżko zabiegowe, z którego upadła powódka było wyposażone należycie w urządzenia umożliwiające bezpieczne zejście z niego po wykonanym zabiegu oraz zapobiegające przypadkowemu spadnięciu pacjenta na skutek chwilowej utraty równowagi czy ograniczonej sprawności. Łóżko to znajdowało się na zbyt dużej wysokości nad poziomem podłogi, co zmuszało pacjenta do posługiwania się przy zejściu z niego niezbyt wygodnymi i niestabilnymi stopniami, nie było wyposażone w poręcze lub relingi, które – z jednej strony- ułatwiłyby przemieszczanie się pacjenta i stanowiły solidną asekurację podczas zejścia, a z drugiej – zapobiegałyby przypadkowemu upadkowi.
Sąd Okręgowy zaznaczył, że wskazane braki pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem, niezależnie od tego, jaka była bezpośrednia przyczyna utraty przez powódkę równowagi. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że trzeba pamiętać, że ze świadczeń zdrowotnych korzystają osoby, które z powodu schorzeń, wieku lub niepełnosprawności nie są w stanie wykazać się dostateczną siłą fizyczną i mogą podlegać zachwianiom równowagi z różnych przyczyn.
Sąd Okręgowy wskazał, że niezależnie od wskazanej podstawy z art. 430 k.c. należy wspomnieć również o innej podstawie odpowiedzialności strony pozwanej, art. 435 § 1 k.c. Sąd pierwszej instancji podkreślił, że współczesny zakład opieki zdrowotnej jest zakładem wprawianym w ruch za pomocą sil przyrody w rozumieniu tego przepisu- bez tego czynnika trudno sobie bowiem wyobrazić funkcjonowanie całej aparatury diagnostycznej i leczniczej. Odpowiedzialność z art. 435 § 1 k.c. oparta jest na zasadzie ryzyka, zaś jedyną jej przesłanką jest związek przyczynowo-skutkowy między ruchem zakładu i szkodą. W ocenie Sądu pierwszej instancji nie ulega wątpliwości, że pod pojęciem „ruch zakładu” należy rozumieć w tym przypadku cały zespół działań związanych z udzielaniem świadczeń medycznych, w tym także zabieg, któremu poddana została powódka 14 października 2008 r. W tym sensie, wypadek został spowodowany przez ruch zakładu. Nie jest natomiast konieczne, aby szkoda powstała jako bezpośrednie następstwo działania sił przyrody, za pomocą których zakład jest wprawiany w ruch. Sąd Okręgowy zaznaczył, że strona pozwana nie przedstawiła w sprawie żadnych dowodów wskazujących na istnienie okoliczności egzoneracyjnych w postaci siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanej lub wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą zoz nie ponosi odpowiedzialności”

Od wyroku I instancji pozwany wniósł apelację. Sąd Apelacyjny w Łodzi nie podzielił stanowiska Sądu Okręgowego co do tego , że  Zakład Opieki Zdrowotnej dopuścił się zaniedbania (szczegóły uzasadniania tej kwestii w wyroku załączonym poniżej).  Sąd Apelacyjny nie zgodził się także ze stanowiskiem Sądu I instancji, że strona pozwana może ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 435 k.c. Poniżej fragment uzasadnienia:

„Dla uznania, że dane przedsiębiorstwo lub zakład są „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody” nie będzie wystarczające, gdy jednostki te będą bezpośrednio wykorzystywały elementarne siły przyrody (energię elektryczną, parę, paliwa płynne, gaz, energię atomową i inne źródła energii), lecz chodzi o procesy polegające na przetwarzaniu energii elementarnej na pracę lub inne postacie energii, co wymaga użycia maszyn i innych urządzeń przetwarzających. Przyjmuje się jednocześnie, że zastosowana jako źródło energii siła przyrody (czyli z wyłączeniem sił człowieka i zwierzęcia) winna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa lub zakładu jako całości. Nie wystarczy więc posługiwanie się siłami przyrody tylko do działań wspomagających, nie wystarczy gdy jedynie poszczególne elementy lub urządzenia w przedsiębiorstwie będą wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody. Samo używanie w przedsiębiorstwie lub zakładzie poszczególnych maszyn zaopatrzonych w silniki nie daje jeszcze podstawy do przyjęcia, że przedsiębiorstwo lub zakład są „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody.” Wymóg, by siły przyrody stanowiły siłę napędową przedsiębiorstwa powoduje, że nie może chodzić o przedsiębiorstwo, które jedynie wykorzystuje do realizacji części zadań ruch urządzeń wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody, lecz o takie przedsiębiorstwo, które jako całość wprawiane jest w ruch za pomocą sił przyrody (wyrok SN z dnia 10 października 2008 r. II CSK 232/2008). Innymi słowy, przepis art. 435 § 1 k.c. dotyczy tych przedsiębiorstw lub zakładów, których działalność opiera się na funkcjonowaniu maszyn i urządzeń wprawianych w ruch za pomocą sił przyrody, a których istnienie i praca w danym czasie i miejscu są uzależnione od wykorzystania sił przyrody i które bez użycia tychże sił nie osiągnęłyby celu, dla jakiego zostały utworzone (wyrok SN z dnia 18 września 2002 r. III CKN 1334/2000 niepubl.). Przy ustalaniu zakresu stosowania art. 435 k.c. należy brać pod uwagę trzy elementy: a) stopień zagrożenia ze strony stosowanych urządzeń, b) stopień komplikacji przy przetwarzaniu energii elementarnej na pracę oraz c) ogólny poziom techniki. Nadto w orzecznictwie przyjęto, że problematykę „wprawiania w ruch za pomocą sił przyrody” należy też oceniać w świetle nowoczesnego rozwoju techniki, mając na uwadze szerokie posługiwanie się społeczeństwa urządzeniami wprawianymi w ruch za pomocą elektryczności w życiu codziennym. Tam zatem, gdzie nie chodzi o uruchomienie dużych mocy elementarnych, nie można mówić o szczególnym niebezpieczeństwie, które leżało u podstaw wprowadzenia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka.
Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy, należy uznać, że apelujący trafnie zauważył, że podstawą funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej jest wykwalifikowany personel, nie zaś ruch spowodowany siłami przyrody. Urządzenia usprawniają pracę lekarzy i personelu medycznego, a nie ją warunkują. Warto zauważyć, że zabieg akupunktury polega na nakłuwaniu konkretnych miejsc na ciele pacjenta i podczas jego wykonywania nie ma potrzeby korzystania ze specjalistycznych urządzeń.
Podkreślenia wymaga, że obecny postęp technologiczny powoduje, że wszędzie znajdują się urządzenia, które działają po włączeniu ich do prądu, co sprawia, że każda, nawet najmniejsza firma mogłaby być uznaną za wprawianą w ruch za pomocą sił przyrody. Jednakże, jak wyżej zaznaczono, dla uznania, że dane przedsiębiorstwo lub zakład są „wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody” nie będzie wystarczające, gdy jednostki te będą bezpośrednio wykorzystywały elementarne siły przyrody, lecz chodzi o procesy polegające na przetwarzaniu energii elementarnej na pracę lub inne postacie energii, co wymaga użycia maszyn i innych urządzeń przetwarzających.”

Całość wyroku do pobrania tutaj

Photo credit: quinn.anya / Foter / Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-SA 2.0)

 

read more
Maria Tomaszewska -PestkaZOZ nie jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody